"สุสานหลวง" ที่ประดิษฐานพระบรมราชสรีรางคาร อนุสรณ์สถานแห่งความรัก

วัดราชบพิธสถิตมหาสีมาราม เป็นพระอารามหลวงชั้นเอก ชนิดราชวรวิหาร ที่พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว โปรดเกล้าฯ ให้สร้างขึ้นเป็นวัดประจำรัชกาลเมื่อ พ.ศ. 2412  และ โปรดเกล้าฯ ให้สร้าง “สุสานหลวง” ขึ้นในวัดราชบพิธฯ ด้วยมีพระราชประสงค์จะให้ผู้ที่มีความรักใคร่ห่วงใยอย่างใกล้ชิด คือ พระมเหสี เจ้าจอมมารดา และพระราชโอรส พระราชธิดา ได้อยู่ร่วมกัน หลังจากที่ได้ล่วงลับไปแล้ว 

ภายในสุสานหลวงมีอนุสาวรีย์ต่างๆ ที่ประดิษฐานพระราชสรีรางคาร พระอังคาร พระอัฐิ ของพระบรมราชเทวี พระราชเทวี เจ้าจอมมารดา เจ้าจอม พระราชโอรส พระราชธิดา พระนัดดา และพระปนัดดา ในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว

เจดีย์สำคัญในบริเวณสุสานหลวงนั้น คือ อนุเสาวรีย์ที่สร้างขึ้นเป็นพระเจดีย์สีทอง 4 องค์ ที่ตั้งเรียงกันจากทางทิศเหนือ ด้านถนนราชบพิธฯไปทิศใต้ซึ่งประกอบไปด้วย อนุสรณ์สถาน สุนันทานุเสาวรีย์ รังษีวัฒนา เสาวภาประดิษฐาน และ สุขุมาลนฤมิตร์

สมเด็จพระมหิตลาธิเบศร อดุลยเดชวิกรม พระบรมราชชนก ทรงเป็นพระราชโอรสในสมเด็จพระนางเจ้าสว่างวัฒนา พระบรมราชเทวี จึงบรรจุพระราชสรีรางคารของพระองค์ที่สุสานหลวงของราชสกุล “มหิดล” ณ อนุสรณ์สถานรังษีวัฒนา แห่งนี้ ซึ่งในเวลาต่อมาได้อัญเชิญพระสรีรางคาร ของ สมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี และ สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนาฯ มาประดิษฐานไว้ที่นี่ด้วย 

ทั้งนี้ในวันที่ 29 ตุลาคม 2560 ขบวนพระบรมราชอิสริยยศ ริ้วขบวนที่ 6 จะทำพิธีอัญเชิญพระบรมราชสรีรางคารของ พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพิตร จากพระศรีรัตนเจดีย์ วัดพระศรีรัตนศาสดาราม มาบรรจุ ณ วัดบวรนิเวศวิหาร ซึ่งเคยเป็นที่ประทับของพระองค์เมื่อครั้งที่ทรงผนวช

และพระบรมราชสรีรางคารอีกส่วนหนึ่งจะอัญเชิญมาประดิษฐาน ณ สุสานหลวง วัดราชบพิธสถิตมหาสีมาราม แห่งนี้เคียงข้างพระบรมราชชนก สมเด็จพระราชชนนี และสมเด็จพระเชษฐภคินี อีกครั้ง