รุมจวกปฏิรูปการศึกษาทำเด็กลืมราก เน้นจำเป็นเลิศแต่คิดไม่เป็น ปราชญ์ชาวบ้านชูศึกษานอกระบบเอาตัวรอดได้

มติชน-กมธ.วุฒิสภา-มรภ.เมืองคอนเปิดวงเสวนา ส.ว.จวกปฏิรูปการศึกษาที่ผ่านมา ทำเด็กลืมรากเหง้าขาดคุณธรรม จำเลิศแต่คิดไม่เป็น ไม่กล้าตัดสินใจ แก้ปัญหาชีวิตไม่ได้ ปราชญ์ชาวบ้านหนุนการศึกษานอกระบบ คณะกรรมาธิการ (กมธ) การศึกษา วุฒิสภา ร่วมกับมหาวิทยาลัยราชภัฏ (มรภ.) นครศรีธรรมราช และหนังสือพิมพ์มติชน จัดเสวนาปฏิรูปการศึกษาภาคประชาชน ที่ศูนย์ศิลปวัฒนธรรม มหาวิทยาลัยราชภัฏ นครศรีธรรมราช เมื่อวันที่ 28 มีนาคม โดยนายสิริวัฒน์ ไกรสินธุ์ ส.ว.นครศรีธรรมราช ประธาน กมธ.การศึกษา วุฒิสภา กล่าวว่า จากการศึกษาของ กมธ.การศึกษา วุฒิสภา พบการปฏิรูปการศึกษาครั้งที่ผ่านมามีปัญหา โดยเฉพาะตัวเด็ก ลืมรากเหง้าของตัวเอง ลืมแม้กระทั่งสายสกุลของตัวเอง คุณธรรม จริยธรรม เก่งในการจำแต่คิดไม่เป็น เก่งในเรื่องการแข่งขัน

นายสิริวัฒน์กล่าวว่า การวัดคุณภาพเด็ก วัดที่ความจำมากกว่าการนำความคิดมาใช้ประยุกต์ ตอบข้อสอบโดยใช้ความจำมากกว่าความคิด วันนี้สถาบันครอบครัวก็อ่อนแอ ผู้ปกครองต่างแข่งขันกันให้ลูกหลานจำๆ ทุกอย่าง สถาบันการศึกษาเน้นให้เด็กจำมากกว่าคิด เด็กจึงกลายเป็นจำได้เป็นเลิศแต่คิดไม่เป็น

ดร.อภิชาติ การิกาญจน์ ส.ส.นครศรีธรรมราช พรรคประชาธิปัตย์ กล่าวว่า การศึกษาขาดไป 3 ระบบคือ ระบบความรู้ ระบบความคิด และระบบชีวิต ระบบความรู้เป็นความจำเป็น เด็กไทยจะต้องรู้และรอบรู้ ตามเกณฑ์ความรู้ของเด็กแต่ละวัย เด็กไทยขาดประสบการณ์รอบตัว รู้แต่สิ่งใกล้ๆ สถาบันการศึกษาต้องสร้างให้เกิดในตัวผู้เรียน ขาดการทำความเข้าใจในเบื้องต้น เรียนเพื่อให้จบ แต่ขาดความรู้ที่แท้จริงในการดำเนินชีวิต จึงเป็นเรื่องที่จำเป็นที่จะต้องเร่งพัฒนาให้เด็กเกิดความรู้

ดร.อภิชาตกล่าวว่า ในเรื่องระบบความคิดเป็นเรื่องที่สำคัญสำหรับการศึกษาไทย เด็กขาดความคิด เมื่อเด็กเจอปัญหาไม่สามารถแก้ปัญหาได้ตัดสินใจไม่ถูก คิดไม่เป็น การจัดการศึกษาของไทยควรให้เด็กได้คิดเป็น การปฏิรูปการศึกษาครั้งที่ผ่านมาทำให้เด็กคิดผิด คิดไม่เป็น คิดแล้วไม่ได้ทำ และเด็กไม่คิด ทั้ง 4 ประเด็น ทำให้เด็กไม่กล้าคิดที่จะตัดสินใจทำอะไร จึงปรากฏในสื่อหลายครั้งที่เด็กคิดผิด

ประเด็นสำคัญ ระบบชีวิต เด็กขาดความรอบรู้ ขาดความคิด จึงทำให้ระบบชีวิตของเด็กเกิดการเปลี่ยนแปลง ขาดทักษะในระบบการใช้ชีวิต วันนี้การปฏิรูปการศึกษาต้องมาเรื่องจากระบบความรู้ มาสร้างลักษณะนิสัยการอ่าน ทำอย่างไรให้ชุมชนมีที่อ่านหนังสือทั่วทุกหมู่บ้าน จัดหาหนังสือดีๆ ราคาไม่แพง สอดแทรกคุณธรรม จริยธรรมให้เด็กในชุมชนได้อ่านเกิดความรู้ ความคิด ทำอย่างไรที่จะรณรงค์ให้เด็กรักการอ่าน ทำอย่างไรให้คนรุ่นใหม่พกหนังสืออยู่ในกระเป๋าอย่างน้อยหนึ่งเล่ม ถือไปทุกที่ อ่านได้ทุกสถานที่ สร้างลักษณะนิสัยการอ่าน อ่านมาก รู้มาก คิดมาก แก้ปัญหาได้มาก ระบบทั้งสามระบบ จึงมีความจำเป็นต้องทำกันอย่างจริงจัง ดร.อภิชาตกล่าว และว่า การปฏิรูปจึงต้องแก้ทั้งส่วนบนและส่วนล่าง ส่วนบนให้ผู้นำทางการศึกษาเป็นผู้กำหนดนโยบายที่ชัดเจนในการปฏิบัติ ส่วนล่างผู้ปฏิบัติได้ปฏิบัติตามกรอบที่กำหนดอย่างชัดเจน เป็นผู้รับผิดชอบในเรื่องการเรียนการสอนเองอย่างมีประสิทธิภาพ

นายเกียรติชัย พงษ์พาณิชย์ ปรึกษาบริษัท มติชน จำกัด (มหาชน) กล่าวว่า การปฏิรูปการศึกษา 10 ปีที่ผ่านมา ไม่ประสบผลสำเร็จตามคาดหวัง มีความอ่อนด้อย คุณภาพการศึกษาไม่เกิดขึ้น การปฏิรูปการศึกษาเน้นแต่การศึกษาในระบบขาดการพัฒนาการศึกษานอกระบบ ทำให้การปฏิรูปการศึกษาไม่ประสบผลสำเร็จเท่าที่ควร ดังนั้น กรอบแนวคิดการปฏิรูปการศึกษาจึงต้องเน้นใน 3 ประเด็นหลัก คือ คุณลักษณะประจำชาติ อัตลักษณ์ของเด็ก และกระแสหลักโลกาภิวัตน์

นายประยงค์ รณรงค์ ผู้แทนภาคประชาชน ในฐานะปราชญ์ชาวบ้าน กล่าวว่า การปฏิรูปการศึกษาใหม่ควรเน้นในเรื่องการจัดการศึกษานอกระบบ โดยเคยพบคนที่จบปริญญาโท เมื่อออกมาสู่สังคมไม่สามารถแก้ปัญหาชีวิตได้ ไม่เหมือนกับคนที่จบการศึกษานอกระบบ หรือไม่ได้รับการศึกษา คนเหล่านั้นสามารถแก้ปัญหาชีวิตได้ ดังนั้น การปฏิรูปการศึกษารอบสองควรให้โอกาสคนด้อยโอกาส เพราะคนด้อยโอกาสเป็นคนที่ขาดความรู้ เมื่อให้โอกาสคนเหล่านี้เชื่อว่าปัญหาสังคมก็จะลดลงตามลำดับ