ร้อนหนาว

แต่ก็พร้อมร้อนหนาวแทนเธอได้เสมอ อ่านแล้ว เคยคิดสงสัยบ้างไหมว่า ตกลงจะร้อนหรือจะหนาวดี แต่ก็เข้าใจได้ว่า ไม่ว่าเธอจะร้อนหรือจะหนาวก็พร้อมจะรู้สึกเช่นเดียวกับเธอ ใครได้ยินแบบนี้แล้วก็อย่าลืมขอให้คนพูดรู้สึกแบบนี้ได้ตลอดไปนะคะ ทีนี้ เรามาดูกันว่า ร้อนกับหนาว นอกจากจะเป็นความรู้สึกแล้ว ยังมีความหมายอื่นอีกหรือไม่

คำว่า ร้อน ตามพจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. ๒๕๔๒ หมายถึง มีความรู้สึกตามผิวหนังเหมือนถูกไฟเป็นต้น, ตรงข้ามกับ เย็น หรือหมายถึง กระวนกระวาย เช่น ร้อนใจ หรือหมายถึง รีบเร่ง, ช้าอยู่ไม่ได้ คำว่า ร้อน เมื่อไปประกอบกับคำอื่น เช่น ร้อน ตัว หมายถึง กลัวว่าโทษหรือความเดือดร้อนจะมาถึงตัว ร้อนที่ เป็นภาษาปาก หมายถึง มีเหตุหรือมีเรื่องเดือดร้อนทที่ไม่ได้ ร้อนผ้าเหลือง ก็เป็นภาษาปาก หมายถึง อยาก สึก (ใช้แก่ภิกษุสามเณร) ร้อนรน หมายถึง แสดงอาการกระวนกระวาย, ทุรนทุราย ร้อน ๆ หนาว ๆ หมายถึง ครั่นเนื้อครั่นตัว, มีอาการคล้ายจะเป็นไข้เพราะเดี๋ยวร้อนเดี๋ยวหนาว, โดยปริยายหมายความว่า มีความเร่าร้อนใจกลัวว่าจะถูกลงโทษหรือถูกตำหนิเป็นต้น, สะบัดร้อนสะบัดหนาว หรือ หนาว ๆ ร้อน ๆ ก็ว่า ร้อนหู หมายถึง เดือดร้อนเพราะได้ยินได้ฟังเรื่องราวที่ทำให้ไม่สบายใจ ร้อนวิชา เป็นสำนวน หมายถึง เกิดความเร่าร้อนเนื่องจากคาถาอาคมจนอยู่ไม่เป็นปรกติ หรือหมายถึง เร่าร้อนอยากจะแสดงวิชาความรู้พิเศษหรือคาถาอาคมจนผิดปรกติวิสัย ร้อนอาสน์ ก็เป็นสำนวน หมายถึง มีเหตุหรือมีเรื่องเดือดร้อนทําให้อยู่เฉยไม่ได้

ส่วนคำว่า หนาว หมาเย็นจัด, อาการที่รู้สึกเย็นจัด เมื่อไปประกอบกับคำอื่น เช่น หนาวใจ หมายถึง สะท้านใจ, เยือกเย็นใจ, คร้ามเกรงภัย, กลัว หนาวดอกงิ้ว หมายถึง ระยะเวลาที่ต้นงิ้วออกดอก ประมาณเดือนยี่ อากาศเย็นกว่าธรรมดา เช่น น้ำค้างพรมลงเฉื่อยเรื่อยเรื่อยริ้ว หนาวดอกงิ้วงิ้วออกดอกไสว หนาวสะท้าน หมายถึง หนาวสั่นเพราะพิษไข้ หรือหมายถึง รู้สึกเย็นเยือกเข้าหัวใจทำให้รู้สึกครั่นคร้ามหรือหวาดกลัวจนตัวสั่นเป็นต้น หนาวสันหลัง หมายถึง รู้สึกหวาดกลัว บางครั้งก็ใช้ว่า เสียวสันหลัง.

จินดารัตน์ โพธิ์นอก