ทำไมเพื่อไทย ไม่ได้บัญชีรายชื่อ ส่องระบบเลือกตั้งใหม่ที่ตีพรรคใหญ่กระจุย
พอได้เห็นผลการเลือกตั้งจากสื่อหลายสำนักรวมทั้ง Sanook.com ที่คาดการณ์เอาไว้ ผู้อ่านหลายคนถึงกับสงสัยว่า เหตุใดพรรคเพื่อไทยจึงไม่ได้สมาชิกสภาผู้แทนราษฎรแบบบัญชีรายชื่อ (ปาร์ตี้ลิสต์) เลยแม้แต่คนเดียว คำถามนี้ตอบได้ไม่ยาก เมื่อเข้าใจวิธีคิดคะแนนของการเลือกตั้งครั้งนี้
ยิ่งได้คะแนนดิบเยอะ ยิ่งได้โควตาเยอะ
การเลือกตั้งครั้งนี้ยึดเสียงคะแนนดิบ (ป็อปปูลาร์ โหวต) ของประชาชนเป็นหลัก ถ้าหากยิ่งได้คะแนนเยอะ ก็จะได้โควตา ส.ส. ในสภา หรือ "ส.ส. พึงมี" เยอะตามไปด้วย ยกตัวอย่างคร่าวๆ คือ ถ้าได้ 5 ล้านคะแนน ก็จะได้ ส.ส. พึงมี เยอะกว่า คนที่ได้ 4.5 ล้านคะแนน แน่นอน! แต่จะได้กี่คน ขึ้นอยู่กับจำนวนบัตรดีทั้งประเทศอีกที
>> เลือกตั้ง 2562: วิธีคิดจำนวน ส.ส.บัญชีรายชื่อ ส.ส.พึงมี ถ้าอยากชนะขาดลอยต้องได้กี่เสียง
คราวนี้เรามาดูคะแนนของพรรคเพื่อไทยกันบ้าง จากข้อมูลการนับคะแนนที่ กกต. เปิดเผยมาแค่ 94% พบว่า พรรคเพื่อไทยมี 7,423,361 คะแนน จากบัตรดีทั้งหมด 33,350,061 ใบ หากคิดตามวิธีคำนวณในลิงก์ด้านบน เท่ากับว่าพรรคเพื่อไทยมีโควตา ส.ส. เข้าไปนั่งในสภา 7423361 ÷ (33350061÷500) = 111 คน
ได้ ส.ส. เขตเกินโควตา = ไม่ได้ปาร์ตี้ลิสต์
แต่การเลือกตั้งแบบแบ่งเขต พรรคเพื่อไทยมีคะแนนนำถึง 137 เขต หรือเก็บเสียง ส.ส. แบบแบ่งเขตได้ 137 คนแล้ว หมายความว่า "เกินโควตา" 26 คนนั่นเอง และเมื่อเกินโควตา จะยังคงได้รับจำนวน ส.ส. เขตที่ได้เช่นเดิม แต่จะไม่ได้รับการจัดสรร ส.ส. แบบบัญชีรายชื่ออีกแล้ว!
ถ้าจะให้เปรียบง่ายๆ ก็เหมือนกับแก้วน้ำที่น้ำล้นออกมา คงเติมน้ำเพิ่มอีกแล้วไม่ได้
อนาคตใหม่ ปรากฏการณ์โกยเสียงตกน้ำ
มาดูพรรคอีกพรรคที่ได้ประโยชน์จากการคิดคะแนนแบบใหม่ (สำหรับประเทศไทย) มากที่สุดกันดีกว่า คือ พรรคอนาคตใหม่ ที่ได้รับคะแนนเสียงท่วมท้นสำหรับพรรคน้องใหม่ของวงการที่ 5,871,137 คะแนน เมื่อนำเข้าสูตรแล้ว ควรจะมี ส.ส. ได้ถึง 80 คน!
อย่างไรก็ตาม พรรคนี้ชนะการเลือกตั้งแบบเขตไปเพียง 30 เขต เท่านั้น เท่ากับว่าจะต้องเติมน้ำให้แก้ว ส.ส. ของพรรคอนาคตใหม่เต็ม มาทดแทนอีก 50 เสียงที่หายไปนั่นเอง
ดังนั้นขอสรุปอีกครั้งว่า ยิ่งได้คะแนนดิบมาก เพดานโควตาก็จะยิ่งสูงขึ้น
การที่คุณหญิงสุดารัตน์ จากพรรคเพื่อไทย กล่าวตั้งแต่ก่อนการเลือกตั้งว่า ขอให้ประชาชนเลือกพรรคเพื่อไทยอย่างถล่มทลาย เป็นเพราะต้องการดันโควตาให้สูงขึ้น เพื่อ "หนี" สภาวะเกินโควตา แต่ผลที่ออกมาคงต้องกล่าวคำว่า "หนีไม่พ้น" เสียแล้ว
