“ที่ปรึกษานายกรัฐมนตรี” vs “ที่ปรึกษาของนายกรัฐมนตรี” ชื่อตำแหน่งแทบไม่ต่าง แต่จริงต่างกันมาก

เปรียบเทียบชัดๆ “ที่ปรึกษานายกรัฐมนตรี” vs “ที่ปรึกษาของนายกรัฐมนตรี” ต่างกันอย่างไร? รัฐบาลแพทองธารมีทั้งสองแบบ

เมื่อรัฐบาลใหม่อย่าง “รัฐบาลแพทองธาร” เริ่มต้นอย่างเป็นทางการ หลายคนอาจสังเกตเห็นรายชื่อบุคคลที่ปรากฏในข่าวหรือเอกสารราชการที่ขึ้นต้นว่าเป็น “ที่ปรึกษานายกรัฐมนตรี” บ้าง หรือ “ที่ปรึกษาของนายกรัฐมนตรี” บ้าง ซึ่งแม้จะดูคล้ายกัน แต่ในความเป็นจริงแล้ว ทั้งสองตำแหน่งมีความแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญ ทั้งในแง่กฎหมาย บทบาท หน้าที่ และสถานะในระบบราชการ

เพื่อให้เข้าใจง่ายขึ้น Sanook News ขออธิบายและเปรียบเทียบความแตกต่างของสองตำแหน่งนี้อย่างชัดเจน

“ที่ปรึกษานายกรัฐมนตรี” คืออะไร?

“ที่ปรึกษานายกรัฐมนตรี” เป็นตำแหน่งข้าราชการการเมืองตามพระราชบัญญัติระเบียบข้าราชการการเมือง พ.ศ. 2535 ซึ่งมีสถานะทางกฎหมายชัดเจน การแต่งตั้งต้องผ่านความเห็นชอบของคณะรัฐมนตรี และมีการประกาศในราชกิจจานุเบกษา

คุณสมบัติและหน้าที่:

• ให้คำปรึกษาและข้อเสนอแนะในเชิงนโยบายต่อ “นายกรัฐมนตรี” โดยตรง

• มีสิทธิ์เข้าร่วมการประชุมบางประเภทในฐานะผู้ทรงคุณวุฒิ

• สามารถมีได้ไม่เกิน 5 คน ต่อ 1 นายกรัฐมนตรี (ตามกฎหมาย)

ค่าตอบแทน:

• ได้รับเงินเดือนและสิทธิประโยชน์อื่นๆ เช่นเดียวกับข้าราชการการเมือง

• ปัจจุบันได้รับเงินเดือน 71,230 บาทต่อเดือน (ตามประกาศคณะกรรมการกำหนดค่าตอบแทนข้าราชการการเมือง)

“ที่ปรึกษาของนายกรัฐมนตรี” คืออะไร?

แม้ชื่อจะใกล้เคียงกัน แต่ “ที่ปรึกษาของนายกรัฐมนตรี” ไม่ได้มีสถานะเป็นข้าราชการการเมือง และไม่ได้มีฐานะทางกฎหมายตายตัว เป็นตำแหน่งที่แต่งตั้งขึ้นโดยตรงจากนายกรัฐมนตรี เพื่อให้คำปรึกษาเฉพาะทางตามดุลยพินิจ โดยไม่ต้องผ่านการอนุมัติจากคณะรัฐมนตรี

ลักษณะเฉพาะ:

• ไม่มีกฎหมายกำหนดไว้อย่างเป็นทางการ

• นายกรัฐมนตรีสามารถแต่งตั้งกี่คนก็ได้

• ใช้เพื่อให้คำแนะนำในประเด็นเฉพาะ หรือโครงการเฉพาะกิจ

ค่าตอบแทน:

• ไม่ได้รับเงินเดือนแบบข้าราชการการเมือง

• ในบางกรณี อาจได้รับค่าตอบแทนพิเศษ เบี้ยประชุม หรือเบี้ยเลี้ยง ตามความเหมาะสมที่นายกรัฐมนตรีกำหนด

ตารางเปรียบเทียบชัดๆ

 

ทำไมถึงมีทั้งสองตำแหน่ง?

การมีทั้ง “ที่ปรึกษานายกรัฐมนตรี” และ “ที่ปรึกษาของนายกรัฐมนตรี” ทำให้นายกรัฐมนตรีสามารถดึงผู้เชี่ยวชาญจากหลากหลายสาขามาช่วยคิด วิเคราะห์ และผลักดันนโยบายได้คล่องตัวมากขึ้น โดยไม่ติดกรอบการแต่งตั้งตามระบบราชการการเมืองทั้งหมด เช่น อาจแต่งตั้งผู้เชี่ยวชาญด้านเศรษฐกิจ นักเทคโนโลยี หรือนักกิจกรรมทางสังคม ที่มีบทบาทสำคัญในการขับเคลื่อนประเด็นเฉพาะ

ยกตัวอย่างในรัฐบาลแพทองธาร

ณ วันที่ 5 เมษายน 2568 มีการรายงานจากสื่อหลายแห่ง  ว่ารัฐบาลแพทองธารได้แต่งตั้งทั้ง “ที่ปรึกษานายกรัฐมนตรี” และ “ที่ปรึกษาของนายกรัฐมนตรี” แล้ว โดยบางคนได้รับการแต่งตั้งเป็น “ข้าราชการการเมือง” และมีประกาศในราชกิจจานุเบกษา ขณะที่อีกกลุ่มเป็นบุคคลใกล้ชิดที่มีบทบาทสนับสนุนแนวคิดหรือนโยบายบางอย่างของนายกฯ โดยไม่มีประกาศอย่างเป็นทางการ

ที่ปรึกษานายกรัฐมนตรี

1. พันศักดิ์ วิญญรัตน์ - ประธานคณะที่ปรึกษานโยบาย

2. สุรพงษ์ สืบวงศ์ลี

3. ศุภวุฒิ สายเชื้อ

4. ธงทอง จันทรางศุ

5. พงศ์เทพ เทพกาญจนา

นอกจากนี้ยังมี ชัยเกษม นิติสิริ และ สงคราม กิจเลิศไพโรจน์ ซึ่งเป็นที่ปรึกษานายกรัฐมนตรีในฐานะข้าราชการการเมือง

ที่ปรึกษาของนายกรัฐมนตรี

1. จิรายุ ห่วงทรัพย์ - ด้านการประชาสัมพันธ์

2. ธีระพงษ์ วงศ์ศิวะวิลาส - ด้านกฎหมาย

3. ณัฐวุฒิ ใสยเกื้อ - อดีตโฆษกรัฐบาลและนักการเมือง

สรุป

แม้ชื่อจะคล้ายกัน แต่ “ที่ปรึกษานายกรัฐมนตรี” และ “ที่ปรึกษาของนายกรัฐมนตรี” มีความต่างกันชัดเจนในด้านกฎหมาย อำนาจหน้าที่ การแต่งตั้ง และสิทธิประโยชน์ การแยกแยะให้ถูกต้องไม่เพียงช่วยให้เข้าใจโครงสร้างรัฐบาลได้ดีขึ้น แต่ยังช่วยให้เราติดตามการเมืองไทยอย่างมีวิจารณญาณและรอบด้านมากยิ่งขึ้น