อดีตซีอีโอญี่ปุ่น เงินเดือน 2 แสน เจอความอัปยศหลังเกษียณ บทเรียนจากอาชีพล้างจาน

^{อดีตซีอีโอญี่ปุ่น เงินเดือน 2 แสน เล่าประสบการณ์ ความอัปยศหลังเกษียณ บทเรียนจากอาชีพล้างจาน}

อดีตผู้บริหารชาวญี่ปุ่นวัย 61 ปี นามสมมติว่า เคนอิจิ ซาโต้ เคยดำรงตำแหน่งระดับผู้บริหาร ในบริษัทเครื่องใช้ไฟฟ้าชั้นนำของญี่ปุ่น ด้วยเงินเดือนสูงสุดถึง 1 ล้านเยนต่อเดือน (ราว 2.2 แสนบาท) และเมื่ออายุครบ 60 ปี เขายังได้รับเงินเกษียณอีก 32 ล้านเยน (ราว 7 ล้านบาท) ด้วยประสบการณ์และความสำเร็จในอดีต เขาเชื่อว่าชีวิตหลังเกษียณจะเริ่มต้นอย่างราบรื่น แต่ความจริงกลับตรงกันข้าม เพราะเมื่อเข้าสู่ตลาดแรงงานอีกครั้ง ซาโต้กลับรู้สึกหมดหวังและไร้พลัง

ปัจจุบัน เขากลายเป็น พนักงานล้างจานในร้านอิซากายะ (ร้านกินดื่มแบบญี่ปุ่น) ด้วยค่าจ้างเพียง 1,580 เยนต่อชั่วโมง (ราว 355 บาท) แถมยังต้องถูกหัวหน้างานพาร์ตไทม์ซึ่งอายุน้อยกว่าเขาถึง 40 ปี ดุด่าและสั่งสอนอยู่บ่อยครั้ง เขาเรียกประสบการณ์นี้ว่า “ความอัปยศหลังเกษียณ” ที่ยากจะอธิบาย

เมื่อชื่อเสียงเก่าไม่ช่วยให้ได้งานใหม่

จากรายงานของเว็บไซต์ Gentosha ซาโต้เล่าว่า หลังเรียนจบมหาวิทยาลัย เขาทำงานในบริษัทเดิมมาตลอดหลายสิบปี ทำให้มั่นใจในความรู้และประสบการณ์ จึงไม่กลับไปทำงานที่บริษัทเดิมหลังเกษียณ แต่เลือกหาความท้าทายใหม่ผ่านบริษัทจัดหางาน หวังจะนำประสบการณ์ไปช่วยองค์กรอื่น

ทว่า การหางานกลับยากเกินคาด แม้เขาจะมีประวัติทำงานระดับสูง แต่แทบทุกใบสมัครก็ไม่ผ่านแม้แต่ขั้นตอนตรวจเอกสาร ต่อมาบริษัทจัดหางานแนะนำให้เขาลองเปลี่ยนสายงานไปทำในสิ่งที่ไม่เกี่ยวข้องกับอาชีพเดิม

ความล้มเหลวที่กัดกินจิตใจ

ความล้มเหลวซ้ำแล้วซ้ำเล่าทำให้ซาโต้เริ่มหดหู่ ใช้ชีวิตอยู่บ้านอย่างไร้จุดหมาย และมักระบายความเครียดใส่ภรรยา จนกระทั่งวันหนึ่งภรรยากล่าวกับเขาว่า

“วัน ๆ เอาแต่นั่งอยู่บ้าน แบบนี้สู้เป็นของประดับบ้านยังไม่ได้เลย”

คำพูดนี้ กระทบความรู้สึกและศักดิ์ศรีของเขาอย่างแรง ทำให้เขากลับมาทบทวนชีวิตอีกครั้ง

จุดเปลี่ยนจากหน้าร้านอิซากายะ

วันหนึ่งขณะเดินเล่นบนถนน เขาบังเอิญเห็นประกาศรับสมัครงานหน้าร้านอิซากายะ ทำให้นึกถึงสมัยเรียนที่เคยทำงานพาร์ตไทม์ร้านอาหาร เขาจึงรวบรวมความกล้าไปสมัคร และก็ได้รับคัดเลือก

แต่ งานจริงกลับไม่ง่าย หัวหน้างานของเขาคือชายหนุ่มวัย 22 ปี ที่มีความฝันและมาตรฐานสูงในการบริหารร้าน เขามักตำหนิการทำงานของซาโต้ ไม่พอใจแม้แต่เรื่องเล็กน้อย และบางครั้งก็ขึ้นเสียงต่อหน้าว่า

“ต้องให้พูดกี่ครั้งถึงจะเข้าใจ?”

ร้านอิซากายะที่ญี่ปุ่น

จากความทุกข์สู่ความคุ้นชิน

ช่วงแรกซาโต้รู้สึกว่า ชีวิตตัวเองน่าสงสารมาก แต่เมื่อเวลาผ่านไป เขาก็เริ่มปรับตัวได้ ปัจจุบันทำงานในร้านมาแล้วกว่า 8 เดือน และได้รับการปรับค่าจ้างจาก 1,380 เยน เป็น 1,580 เยนต่อชั่วโมง

แม้จะต่างจากความสุขในวัยหนุ่ม แต่เขาเริ่มรู้สึก มีคุณค่า อีกครั้ง โดยเฉพาะเมื่อนักเรียนมัธยมที่ทำงานพาร์ตไทม์ในร้าน มักเข้ามาขอคำแนะนำเรื่องการเรียนและอนาคตจากเขา ด้วยความเป็น “อดีตหัวหน้าแผนก” ที่มีประสบการณ์จริง

ตัวเลขจากรัฐ: คนญี่ปุ่นสูงวัยยังต้องทำงาน

จากรายงานของกระทรวงแรงงานญี่ปุ่น (ปี 2022):

• 94.4% ของบริษัทในญี่ปุ่นมีระบบเกษียณ

• 72.3% ให้พนักงานเกษียณเมื่ออายุ 60 ปี

• มีเพียง 21.1% เท่านั้นที่อนุญาตให้ทำงานถึง 65 ปีขึ้นไป

จากการสำรวจของรัฐบาลญี่ปุ่นเกี่ยวกับผู้สูงวัยในปีเดียวกัน พบว่า:

• 41.6% ทำงานเพราะต้องการรายได้

• 20.2% ทำงานเพื่อสุขภาพ

• คนจำนวนหนึ่งทำงานเพราะสนุก หรืออยากเข้าสังคม

เลือกทำงานต่อ ดีกว่านั่งรอให้โดนตำหนิ

ซาโต้ยอมรับว่า เคยคิดจะหยุดทำงานและอยู่บ้านใช้เงินเกษียณไปวัน ๆ แต่เมื่อเจอคำพูดเจ็บแสบจากภรรยา เขาจึงเปลี่ยนใจ ตอนนี้เขาตั้งใจจะทำงานต่อจนกว่าจะถึงอายุที่ได้รับเงินบำนาญเต็มจำนวน

เขากล่าวว่า “แม้งานนี้จะไม่มีความภูมิใจเหมือนอดีต แต่ก็ยังดีกว่าถูกภรรยาด่าวัน ๆ อยู่บ้าน การได้ออกไปทำงาน ได้คุยกับผู้คน และรู้สึกว่าตนเองยังมีประโยชน์ มันสำคัญกว่าความสบายเฉย ๆ ที่ไร้คุณค่า”